ਕੀ ਕੀ ਕਹਿੰਦੀਆਂ ਨੇ ਵਿਸਾਖੀਆਂ

ਅਪ੍ਰੈਲ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਿਸ਼ਵ ਭਰ ਵਿੱਚ ਭਲੇ ਹੀ "ਅਪ੍ਰੈਲ ਫੂਲ ਡੇ" ਦੇ ਨਾਲ ਹੁੰਦੀ ਹੋਵੇ, ਪਰੰਤੂ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਅਪ੍ਰੈਲ ਦਾ ਮਹੀਨਾ ਅਲਹਿਦਾ ਹੀ ਮਹੱਤਵ ਰੱਖਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਅੱਧ ਤੋਂ ਦੋ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਆਉਣ ਵਾਲਾ ਵਿਸਾਖੀ ਦਾ ਮੇਲਾ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਉੱਤੇ ਹੀ ਨਹੀਂ ਬਲਕਿ ਭਾਰਤੀ ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਨਕਸ਼ੇ ਉੱਤੇ ਡੂੰਘਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਛੱਡ ਚੁੱਕਿਆ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਵਿਸਾਖੀ ਦੇ ਦਿਨ ਜਗ੍ਹਾ ਜਗ੍ਹਾ ਮੇਲੇ ਲੱਗਦੇ ਹਨ, ਪ੍ਰੰਤੂ ਕੁੱਝ ਇਤਿਹਾਸਕ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੇ ਕਾਰਣ ਕੁੱਝ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਜਗ੍ਹਾਵਾਂ ਉੱਤੇ ਇਸ ਮੇਲੇ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਬਹੁਤ ਜਿਆਦਾ ਹੈ। ਉਂਝ ਤਾਂ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਹਰ ਸਾਲ ਵਿਸਾਖੀ ਮਨਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਪ੍ਰੰਤੂ ਦੋ ਵਿਸਾਖੀਆਂ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਅਮਿਟ ਛਾਪ ਛੱਡ ਗਈਆਂ ਹਨ, ਇੱਕ ਨੇ ਸੁਨਹਿਰੇ ਅੱਖਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਆਪਣਾ ਇਤਿਹਾਸ ਲਿਖਿਆ ਅਤੇ ਦੂਜੀ ਨੇ ਲਾਲ ਅੱਖਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ।

ਇੱਕ ਵਿਸਾਖੀ ਜਿੱਥੇ ਸਾਡਾ ਮਾਣ ਨਾਲ ਸਿਰ ਉੱਚਾ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਹੀ ਦੂਜੀ ਲਾਲ ਅੱਖਰੀਂ ਲਿਖੀ ਵਿਸਾਖੀ ਸਾਡੇ ਰੌਂਗਟੇ ਖੜ੍ਹੇ ਕਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਸੁਨਹਿਰੀ ਅੱਖਰੀਂ ਲਿਖੀ ਹੋਈ ਵਿਸਾਖੀ 13 ਅਪ੍ਰੈਲ 1699 ਦੀ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਸ਼੍ਰੀ ਆਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਦਸਮ ਪਿਤਾ ਸ਼੍ਰੀ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਖਾਲਸਾ ਪੰਥ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਸੀ ਅਤੇ ਪੰਜ ਪਿਆਰਿਆਂ ਨੂੰ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਛਿਕਾਕੇ ਸਿੰਘ ਦੇ ਨਾਂਅ ਨਾਲ ਨਵਾਜਿਆ ਸੀ। ਸ਼੍ਰੀ ਆਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਧਰਤੀ ਉੱਤੇ ਲੱਖਾਂ ਦੀ ਭੀੜ੍ਹ, ਪ੍ਰੰਤੂ ਜਦੋਂ ਗੁਰੂ ਨੇ ਸ਼ੀਸ਼ ਮੰਗੇ ਤਾਂ ਪੂਰੇ ਪੰਡਾਲ 'ਚ ਚੁੱਪ ਛਾ ਗਈ। ਇਹ ਚੁੱਪ ਪੰਜ ਪਿਆਰਿਆਂ ਦੀ ਚੋਣ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਫਿਰ ਕਿਤੇ ਖੋਹ ਗਈ। ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦਾ ਇਹ ਯਤਨ ਮੁਗਲਾਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਸਫ਼ਲਤਾ ਬਣ ਉੱਭਰਿਆ ਸੀ। ਇਸਦੇ ਬਾਅਦ ਵਿਸਾਖੀ ਦਾ ਧਾਰਮਿਕ ਮਹੱਤਵ ਬਹੁਤ ਜਿਆਦਾ ਵੱਧ ਗਿਆ, ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੇ ਲਈ ਇਹ ਦਿਨ ਹੋਰ ਵੀ ਅਹਿਮ ਹੋ ਗਿਆ, ਭਲੇ ਹੀ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਦਸਮ ਪਿਤਾ ਨੇ ਆਪਣਾ ਪਰਿਵਾਰ ਪੂਰੀ ਹਿੰਦ ਕੌਮ ਦੇ ਲਈ ਵਾਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।

ਇਸਦੇ ਬਾਅਦ 13 ਅਪ੍ਰੈਲ 1919 ਨੂੰ ਸ਼੍ਰੀ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਪਵਿੱਤਰ ਧਰਤੀ ਉੱਤੇ ਸਥਿਤ ਜਲ੍ਹਿਆਂ ਵਾਲੇ ਬਾਗ ਵਿਖੇ ਲਾਲ ਅੱਖਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਵਿਸਾਖੀ ਦੀ ਇਸ ਤਾਰੀਖ਼ ਨੂੰ ਗੋਰੀ ਹਕੂਮਤ ਨੇ ਸਦਾ ਦੇ ਲਈ ਦਰਜ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਜਲ੍ਹਿਆਂ ਵਾਲੇ ਬਾਗ ਦੀ ਇਹ ਅਣਹੋਣੀ ਵਿਸਾਖੀ ਗੋਰੀ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਜ਼ੁਲਮਾਂ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਨੂੰ ਜੱਗ ਉਜਾਗਰ ਕਰਦੀ ਹੈ। 1699 ਦੀ ਵਿਸਾਖੀ ਜਿੱਥੇ ਮੁਗਲ ਦੇ ਖ਼ਾਤਮੇ ਦੀ ਨੀਂਹ ਰੱਖਣ ਦੇ ਲਈ ਅਹਿਮ ਮੰਨੀ ਗਈ, ਉੱਥੇ ਹੀ 1919 ਦੀ ਵਿਸਾਖੀ ਗੋਰੀ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ 'ਚੋਂ ਕੱਢਣ ਦੇ ਯਤਨਾਂ ਇੱਕ ਹਿੱਸਾ ਸੀ, ਪ੍ਰੰਤੂ ਗੋਰੀ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਜਾਲਮ ਅਧਿਕਾਰੀ ਜਰਨਲ ਡਾਇਰ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਕਰੂਰਤਾਂ ਦੇ ਪਰਿਚੈ ਦਿੰਦਿਆਂ ਹਜਾਰਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪਲ ਵਿੱਚ ਮੌਤ ਦੀ ਨੀਂਹ ਸੁਲਾ ਦਿਤਾ ਅਤੇ ਜਲ੍ਹਿਆਂ ਵਾਲੇ ਬਾਗ ਦੀ ਧਰਤੀ ਨੂੰ ਲਾਲ ਰੰਗ ਵਿੱਚ ਰੰਗ ਦਿੱਤਾ। ਭਲੇ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਦੇ ਡੁੱਲ੍ਹੇ ਇਸ ਖ਼ੂਨ ਦਾ ਬਦਲਾ ਸੁਨਾਮ ਦੇ ਨੌਜਵਾਨ ਸ਼ਹੀਦ ਉਧਮ ਸਿੰਘ ਨੇ ਲੰਡਨ ਦੀ ਧਰਤੀ ਉੱਤੇ ਜਾਕੇ ਲੈ ਲਿਆ ਸੀ, ਪ੍ਰੰਤੂ ਫ਼ਿਰ ਵੀ ਖ਼ੂਨ ਨਾਲ ਲਥਪਥ ਇਹ 13 ਅਪ੍ਰੈਲ 1919 ਦੀ ਵਿਸਾਖੀ ਸਾਨੂੰ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਸਦਮਾ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦੀ ਹੈ।

ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਵਰਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਦਰਜ ਹੋ ਚੁੱਕੀਆਂ ਇਹ ਦੋ ਵਿਸਾਖੀਆਂ ਸਾਨੂੰ ਬਹੁਤ ਕੁੱਝ ਸਿਖਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਇਹਨਾਂ ਦੋਵਾਂ ਵਿਸਾਖੀਆਂ ਨੂੰ ਗੰਭੀਰਤਾ ਦੇ ਨਾਲ ਸਮਝਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰੀਏ। 13 ਅਪ੍ਰੈਲ 1919 ਨੂੰ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਨੇ ਪੰਜ ਪਿਆਰੇ ਸਾਜੇ। ਅਸੀਂ ਕਦੇ ਵਿਸਾਖੀ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਇਸ ਗੱਲ ਉੱਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕੀਤਾ ਕਿ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਪੰਜ ਹੀ ਕਿਉਂ? ਛੇ ਜਾਂ ਸੱਤ ਪਿਆਰੇ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਸਾਜੇ। ਜਿੱਥੋਂ ਤੱਕ ਮੇਰਾ ਅਲਪ ਗਿਆਨ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਹੈ ਕਿ ਪੰਜ ਵਕਾਰ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਇਨਸਾਨ ਨਹੀਂ ਬਣਨ ਦਿੰਦੇ, ਜੇਕਰ ਮਨ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਪੰਜ ਵਕਾਰ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਕਰ ਲਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਬੰਦੇ ਦੇ ਲਈ ਇਨਸਾਨ ਹੋਣਾ ਕੋਈ ਦੂਰ ਦੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ। ਇਹ ਉਹ ਪੰਜ ਬੰਦੇ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪੰਜਾਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਤਿਆਗਕੇ ਖੁਦ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪੰਜ ਪਿਆਰੇ ਆਖਿਆ। ਜਦੋਂ ਵੀ ਵਿਸਾਖੀ ਬਾਰੇ ਸੋਚਦਾ ਹਾਂ ਤਾਂ ਮੈਨੂੰ ਗੁਰਦਾਸ ਮਾਨ ਦੇ ਗੀਤ ਦੀਆਂ ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਸਤਰਾਂ ਅਚਾਨਕ ਯਾਦ ਆ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।
ਓ ਆਪਣੇ ਆਪਨੂੰ ਆਸ਼ਿਕ ਦੱਸੇ, ਟੇਢੀ ਪੱਗੜੀ ਧਰਕੇ,
ਤੂੰ ਕਹਿਣੈ ਮੈਨੂੰ ਐਵੇਂ ਹੀ ਮਿਲਜੇ, ਇਹ ਮਿਲਦੈ ਮਰ ਮਰਕੇ
ਇੱਥੇ ਮਰਨ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ, ਮੈਂ ਨੂੰ ਮਾਰ ਦੇਣਾ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਪੰਜ ਵਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਤਿਆਗ ਦੇਣਾ, ਜੋ ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਵਿਚਕਾਰ ਕੰਧ ਵਾਂਗ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਨੇ ਪੂਰੀ ਕੌਮ ਦੀ ਹਿਫ਼ਾਜ਼ਤ ਦੇ ਲਈ ਆਪਣਾ ਪਰਿਵਾਰ ਵਾਰ ਦਿੱਤਾ, ਪ੍ਰੰਤੂ ਅੱਜ ਬੰਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਲਈ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਹਿੱਤਾਂ ਦੀ ਬਲੀ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਬੰਦਾ ਪੰਜ ਵਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਤਿਆਗਣ ਵਿੱਚ ਅੱਜ ਵੀ ਅਸਮਰੱਥ ਹੈ। ਦੂਜੀ 1919 ਦੀ ਵਿਸਾਖੀ ਸਾਨੂੰ ਏਕਤਾ ਦਾ ਸੁਨੇਹਾ ਦਿੰਦੀ ਹੈ, ਬੁਰਾਈ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋਣ ਦਾ ਸੰਦੇਸ਼ ਦਿੰਦੀ ਹੈ, ਇੱਕ ਸੁਨਹਿਰੇ ਦਿਨ ਦੇ ਲਈ ਇੱਕ ਹੋਣ ਦਾ ਸੁਨੇਹਾ ਭੇਜਦੀ ਹੈ। ਜਲ੍ਹਿਆਂ ਵਾਲੇ ਬਾਗ ਵਿੱਚ ਜਾਕੇ ਗੋਲੀਆਂ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਵੇਖਣਾ ਜਾਂ ਜਲ੍ਹਿਆਂ ਵਾਲੇ ਬਾਗ ਦਾ ਇੱਕ ਚੱਕਰ ਕੱਟਣਾ ਉਹਨਾਂ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਦੇ ਲਈ ਸੱਚੀ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ, ਉਹ ਇਨਕਲਾਬ ਦੇ ਲਈ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋਏ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸੁਫ਼ਨੇ ਅੱਜ ਵੀ ਅਧੂਰੇ ਹਨ, ਭਲੇ ਹੀ ਭਾਰਤ ਆਜਾਦ ਹੋ ਗਿਆ।

ਭਾਵੇਂ ਵਿਸਾਖੀ ਦਾ ਮੇਲਾ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਥਕਾਣ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਦਾ ਇੱਕ ਅਨੋਖਾ ਢੰਗ ਸੀ, ਪ੍ਰੰਤੂ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਦੀਆਂ ਇਹਨਾਂ ਦੋਹਾਂ ਵਿਸਾਖੀਆਂ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਉੱਤੇ ਗਹਿਰਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਛੱਡਿਆ ਹੈ। ਹੁਣ ਵੀ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਧਰਤੀ ਉੱਤੇ ਵਿਸਾਖੀ ਮੌਕੇ ਮੇਲੇ ਲੱਗਦੇ ਹਨ, ਪ੍ਰੰਤੂ ਉੱਥੇ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਕਾਨਫਰੰਸ ਇਨਕਲਾਬੀ ਨਾ ਹੋਕੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਉੱਥੇ ਪਾਰਟੀਆਂ ਆਪਣੇ ਆਪਣੇ ਸਵਾਰਥ ਸਾਧਦੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਮੇਲਿਆਂ ਦੀ ਰੂਹ ਨੂੰ ਚੋਟ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਮੇਲਿਆਂ ਦੀ ਰੰਗਤ ਨੂੰ ਘਟਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ।

 ਧੰਨਵਾਦ ਸਹਿਤ-
ਕੁਲਵੰਤ ਹੈੱਪੀ
ਵੈਬਦੁਨੀਆ ਉੱਤੇ ਵੀ

ਸ਼ੇਅਰਾਂ ਦਾ ਨਹੀਂ, ਵਿਵਾਦਾਂ ਦਾ ਸਰਤਾਜ

ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਨਵੰਬਰ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਮੈਂ ਬਠਿੰਡੇ ਗਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਵਿਆਹ ਦਾ ਮਾਹੌਲ ਸੀ, ਘਰ ਵਿੱਚ ਇਕੱਠ ਦਾ ਹੋਣਾ ਸੁਭਾਵਿਕ ਸੀ, ਉਹ ਵੀ ਮੁੰਡੇ ਖੁੰਡਿਆਂ ਦਾ। ਜਿੱਥੇ ਮੁੰਡੇ ਖੁੰਡੇ ਇਕੱਠੇ ਹੋਣ ਉੱਥੇ ਗੀਤ ਸੰਗੀਤ ਨਾ ਹੋਵੇ, ਅਜਿਹਾ ਹੋਣਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੈ। ਪਿਛਲੀ ਵਾਰ ਜਿੱਥੇ ਬਈ ਬਾਬੂ ਮਾਨ ਦੇ ਗੀਤ ਬਾਬੇ ਨਾਨਕ ਦੀ ਗੱਲ ਨੇ ਜ਼ੋਰ ਫੜ੍ਹਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਉੱਥੇ ਹੀ ਇਸ ਵਾਰ ਦੇ ਗੇੜੇ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਨਵੇਂ ਗਾਇਕ ਸਤਿੰਦਰ ਸਰਤਾਜ ਦਾ ਨਾਂਅ ਮੁੜ੍ਹ ਮੁੜ੍ਹ ਮੇਰੇ ਕੰਨੀਂ ਪੈ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਸੱਚਮੁਚ ਹਰ ਇੱਕ ਦੇ ਬੁੱਲ੍ਹਾਂ ਉੱਤੇ ਸਤਿੰਦਰ ਸਰਤਾਜ ਬੈਠਾ ਹੋਇਆ ਸੀ।

ਮੈਂ ਪੰਜਾਬੀ ਸੰਗੀਤ ਪ੍ਰੇਮੀ ਹਾਂ, ਮੈਂ ਜਿਸ ਕੋਲ ਜਾਵਾਂ ਇੱਕ ਗੱਲ ਸੁਣਾਂ ਬਈ ਸਰਤਾਜ ਨੂੰ ਸੁਣਿਆ, ਮੇਰਾ ਜੁਆਬ ਨਾ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ। ਕਿਸੇ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਬਈ ਦੇਬੀ ਨੂੰ ਵੀ ਪਿੱਛੇ ਛੱਡ ਗਿਆ। ਐਨੀ ਗੱਲ ਸੁਣਦਿਆਂ ਮੇਰੇ ਮੂੰਹੋਂ ਨਿਕਲ ਗਿਆ ਕਿ ਦੇਬੀ ਮਖਸੂਸਪੁਰੀ ਨੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸੰਗੀਤ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਕੁੱਝ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਬਈ ਸਤਿੰਦਰ ਦੀ ਤਾਂ ਪਹਿਲੀ ਕੈਸਿਟ ਹੈ, ਦੇਬੀ ਨੇ ਤਾਂ ਦਰਜਨਾਂ ਕੈਸਿਟਾਂ ਬਾਜਾਰ 'ਚ ਉਤਾਰ ਦਿੱਤੀਆਂ, ਕਿਸੇ ਵਿੱਚ ਵੀ ਰਿਪੀਟਿਸ਼ਨ ਨਹੀਂ, ਅਜਿਹੇ ਵਿੱਚ ਸਤਿੰਦਰ ਨੂੰ ਦੇਬੀ ਮਖਸੂਸਪੁਰੀ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਖੜ੍ਹਾ ਕਰਨਾ ਬਹੁਤ ਵੱਡੀ ਭੁੱਲ ਹੈ। ਗੱਲ ਨੂੰ ਖ਼ਤਮ ਕਰਨ ਦੇ ਲਈ ਮੈਂ ਆਖਿਆ, ਆਪਾਂ ਫੇਰ ਗੱਲ ਕਰਾਂਗੇ, ਜਦੋਂ ਸਤਿੰਦਰ ਕੁੱਝ ਸਾਲ ਪੁਰਾਣਾ ਹੋ ਗਿਆ, ਹਾਲੇ ਇਸ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਗੱਲ ਕਹਿਣਾ ਸ਼ਾਇਦ ਜਲਦਬਾਜੀ ਹੋਵੇਗੀ। ਦੇਬੀ ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਨ ਲਈ ਬਹੁਤ ਸਮਾਂ ਲੱਗੇਗਾ। ਹੁਣ ਜਦੋਂ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਸਤਿੰਦਰ ਸਰਤਾਜ ਦਾ ਵਿਵਾਦ ਵੇਖਦਾ ਹਾਂ ਤਾਂ ਨਵੰਬਰ ਦੀ ਗੱਲ ਅਚਾਨਕ ਮੂਹਰੇ ਆ ਖੜ੍ਹੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਭਲੇ ਹੀ ਉਹ ਸ਼ਬਦ ਮੇਰੇ ਮੂੰਹੋਂ ਅਚਾਨਕ ਨਿਕਲੇ ਸਨ, ਪ੍ਰੰਤੂ ਉਹ ਹੁਣ ਸੱਚ ਸਾਬਿਤ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ।

ਇੱਕ ਅਖ਼ਬਾਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਖ਼ਬਰ 'ਚ ਸ਼ਾਇਰ ਤਰਲੋਕ ਸਿੰਘ ਜੱਜ ਨੇ ਗਾਇਕ ਸਰਤਾਜ ਨੂੰ ਮੁਆਫ਼ੀ ਮੰਗਣ ਦੇ ਲਈ 15 ਦਿਨ ਦਾ ਸਮਾਂ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਇਹ ਮੁਆਫ਼ੀ ਇਸ ਗੱਲ ਵਾਸਤੇ ਨਹੀਂ ਕਿ ਸਤਿੰਦਰ ਨੇ ਤਰਲੋਕ ਸਿੰਘ ਨਾਲ ਬੁਰਾ ਵਰਤਾਓ ਕੀਤਾ, ਬਲਕਿ ਇਹ ਮੁਆਫ਼ੀ ਉਹਨਾਂ ਚੋਰੀ ਦੇ ਸ਼ੇਅਰਾਂ ਵਾਸਤੇ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦਮ ਉੱਤੇ ਸਰਤਾਜ ਪੰਜਾਬੀ ਸੰਗੀਤ ਦਾ ਸਰਤਾਜ ਬਣਨ ਨੂੰ ਉਤਾਵਲਾ ਹੋਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਤਰਲੋਕ ਸਿੰਘ ਨੇ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਜੋ ਚਾਰ ਸ਼ੇਅਰ ਸਰਤਾਜ ਲਾਈਵ ਦੇ ਵਿੱਚ ਸਰਤਾਜ ਨੇ ਗਾਏ ਹਨ, ਉਹ ਅੱਜ ਤੋਂ 32 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਇੱਕ ਪੰਜਾਬੀ ਮਾਸਿਕ ਪੱਤ੍ਰਿਕਾ ਵਿੱਚ ਤਰਲੋਕ ਸਿੰਘ ਦੇ ਨਾਂਅ ਹੇਠ ਦਰਜ ਹਨ।

ਉਧਰ,  ਸੂਤਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਬਹੁਤ ਜਲਦ ਸਰਤਾਜ ਮੁਆਫ਼ੀ ਮੰਗ ਲਵੇਗਾ, ਜਦਕਿ ਕੁੱਝ ਲੋਕ ਦੱਸ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿ ਸਰਤਾਜ ਦੇ ਕਰੀਬੀ ਮੁਆਫ਼ੀ ਮੰਗਵਾਉਣ ਵਾਲੇ ਸ਼ਾਇਰ ਨੂੰ ਕਥਿਰ ਤੌਰ 'ਤੇ ਧਮਕੀਆਂ ਦੇ ਰਹੇ ਹਨ। ਹੁਣ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਕੁੱਝ ਹੋ ਜਾਵੇ, ਭਾਵੇਂ ਅੰਦਰ ਖਾਤੇ ਸਮਝੌਤਾ ਭਾਵੇਂ ਮੁਆਫ਼ੀਨਾਮਾ, ਪ੍ਰੰਤੂ ਗੱਲ ਤਾਂ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਚੋਰੀ ਦੇ ਗੀਤਾਂ ਉੱਤੇ ਹਿੱਕ ਠੋਕਣ ਵਾਲਾ ਸਰਤਾਜ ਪੰਜਾਬੀ ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਦਾ ਸਰਤਾਜ ਬਣਨ ਦਾ ਹੱਕਦਾਰ ਬਣ ਜਾਵੇਗਾ।

ਅੱਖ ਵਿੱਚ ਸੁਰਮਾ ਤਾਂ ਹਰ ਕੋਈ ਪਾਵੇ, ਪਰ ਮਟਕਾਉਣ ਜਾਣਦਾ ਕੋਈ ਕੋਈ..ਗੁਰਦਾਸ ਮਾਨ ਨੇ ਇਸ ਗੀਤ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਵੱਡੀ ਗੱਲ ਕਹਿ ਛੱਡੀ ਹੈ। ਗੁਰਦਾਸ ਨੂੰ ਪੂਰੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਕਲਾਕਾਰ ਆਪਣਾ ਆਦਰਸ਼ ਮੰਨਦੇ ਹਨ, ਪ੍ਰੰਤੂ ਕਿੰਨੇ ਗਾਇਕ ਹਨ ਜੋ ਗੁਰਦਾਸ ਮਾਨ ਦੇ ਬਣਾਏ ਹੋਏ ਰਾਹ ਉੱਤੇ ਚੱਲੇ ਹਨ। ਗੁਰਦਾਸ ਨੇ ਇੱਕ ਗੀਤ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਸ਼ਕ ਨਾ ਰਹਿਮਤ ਕਰਦਾ ਕਿਹਨੇ ਲਿਖਣਾ ਗਾਉਣਾ ਸੀ, ਮਾਨ ਤੇਰਾ ਮਰਜਾਣਾ ਕਿਧਰੇ ਮੁਨਸ਼ੀ ਹੋਣਾ ਸੀ, ਦੁੱਧ ਵਰਗਾ ਚਿੱਟਾ ਸੱਚ ਹੈ ਜਿੰਨਾ ਚਿਰ ਇਸ਼ਕ ਰਹਿਮਤ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ, ਉਹਨਾਂ ਚਿਰ ਤੁਸੀਂ ਆਸ਼ਿਕ ਹੋ ਜਾਵੋ, ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੀ ਨਹੀਂ ਅਸੰਭਵ ਹੈ।

ਗੁਰਦਾਸ ਮਾਨ ਦਾ ਇੱਕ ਹੋਰ ਗੀਤ "ਫੇਲ੍ਹ ਕਹਾਂ ਜਾਂ ਪਾਸ ਹੁਣ ਤੈਨੂੰ ਕੀ ਆਖਾਂ" ਸ਼ਾਇਦ ਅੱਜਕੱਲ੍ਹ ਸੂਫ਼ੀ ਗਾਇਕ ਦਾ ਰੁਤਬਾ ਹਾਸਿਲ ਕਰਨ ਦੀ ਝਾਕ 'ਚ ਬੈਠੇ ਸਰਤਾਜ ਉੱਤੇ ਬੇਹੱਦ ਵਧੀਆ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਢੁੱਕਦਾ ਹੈ। ਗੁਰਦਾਸ ਮਾਨ ਸੂਫ਼ੀ ਗਾਇਕ ਨਹੀਂ ਅਤੇ ਨਾਹੀਂ ਹੋਣ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਪ੍ਰੰਤੂ ਉਸਦੇ ਗੀਤਾਂ ਦੇ ਅਲਫ਼ਾਜ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ਹੀ ਸੂਫ਼ੀਅਤ ਦੇ ਰੰਗ ਵਿੱਚ ਰੰਗੇ ਹੋਏ ਮਿਲੇ ਹਨ।

ਧੰਨਵਾਦ ਸਹਿਤ-

ਕੁਲਵੰਤ ਹੈੱਪੀ
ਵੈਬਦੁਨੀਆ ਉੱਤੇ ਵੀ..

ਫਿਰ ਕਿਸੇ ਛੜੇ ਭਰੋਸੇ ਭਾਜਪਾ

ਕਾਂਗਰਸ ਹੱਥੋਂ ਪਿਛਲੀਆਂ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਾਰੀ ਭਾਜਪਾ ਨੂੰ ਆਉਂਦੀਆਂ ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫ਼ਿਰ ਤੋਂ ਛੜੇ ਉੱਤੇ ਭਰੋਸਾ ਜਾਗਿਆ ਹੈ। ਮੀਡੀਆ ਦੇ ਵਿਹੜੇ ਮੱਚੇ ਸ਼ੋਰ ਸ਼ਰਾਬੇ ਤੋਂ ਤਾਂ ਇੰਝ ਹੀ ਲੱਗ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਮੀਡੀਆ ਦੇ ਵਿੱਚ ਚਰਚਾਵਾਂ ਦਾ ਬਾਜਾਰ ਗਰਮ ਹੈ ਕਿ ਆਉਂਦੀਆਂ ਵਿਧਾਨ ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਜਪਾ ਪੀਐੱਮ ਉਮੀਦਵਾਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਗੁਜਰਾਤ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਨਰੇਂਦਰ ਮੋਦੀ ਨੂੰ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚ ਉਤਾਰੇਗੀ, ਜੇਕਰ ਇਹ ਗੱਲ ਸੱਚੀ ਹੈ ਤਾਂ ਇਸ ਗੱਲ ਤੋਂ ਪਿਛਾਂਹ ਹੱਟਣਾ ਗਲਤ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਭਾਜਪਾ ਨੂੰ ਛੜਿਆਂ ਉੱਤੇ ਭਰੋਸਾ ਹੈ।

ਰਾਜਨੀਤੀ ਤੋਂ ਕਿਨਾਰਾ ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਅਟਲ ਬਿਹਾਰੀ ਵਾਜਪਈ ਇਸ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਮਿਸਾਲ ਹਨ। ਭਾਜਪਾ ਸੱਤਾ ਵਿੱਚ ਜਿੰਨੀ ਵਾਰ ਵੀ ਆਈ, ਉਸਦੀ ਅਗਵਾਈ ਸ਼੍ਰੀ ਅਟਲ ਬਿਹਾਰੀ ਵਾਜਪਈ ਜੀ ਨੇ ਕੀਤੀ, ਭਾਵੇਂ ਭਾਜਪਾ ਦਾ ਪੰਦਰ੍ਹਾਂ ਦਿਨਾਂ (May 16, 1996 - June 1, 1996) ਦੇ ਲਈ ਆਉਣ ਹੋਵੇ, ਜਾਂ ਫੇਰ ਸੱਤ ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਟੁੱਟ ਭੱਜ ਵਾਲੇ ਕਾਰਜਕਾਲ (March 19, 1998 - May 22, 2004 ) ਦੇ ਲਈ ਆਉਣਾ। ਇਸ ਮਗਰੋਂ ਹਾਲੇ ਤੱਕ ਭਾਜਪਾ ਸੱਤਾ ਦੇ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਅਤੇ ਸ਼੍ਰੀ ਅਟਲ ਬਿਹਾਰੀ ਵਾਜਪਈ ਨੇ ਰਾਜਨੀਤੀ ਤੋਂ ਕਿਨਾਰਾ ਕਰ ਲਿਆ, ਪ੍ਰੰਤੂ ਅਟਲ ਬਿਹਾਰੀ ਵਾਜਪਈ ਨੇ, ਜੋ ਮਾਣ ਖੱਟਿਆ। ਉਹ ਸ਼ਾਇਦ ਹੀ ਕਿਸੇ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਨੇਤਾ ਹਿੱਸੇ ਆਇਆ ਹੋਵੇ। ਸ਼੍ਰੀ ਅਟੱਲ ਬਿਹਾਰੀ ਦੀ ਲੋਕਪ੍ਰਿਅਤਾ ਦਾ ਅੰਦਾਜਾ ਤਾਂ ਗੁਰਦਾਸ ਮਾਨ ਦੇ ਇੱਕ ਗੀਤ ਤੋਂ ਹੀ ਲਗਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਛੜੇ ਛੜੇ ਨਾ ਸਮਝੋ ਲੋਕੋ
ਛੜੇ ਬੜੇ ਗੁਣਕਾਰੀ
ਨਾ ਛੜਿਆਂ ਨੂੰ ਫੋੜ੍ਹਾ ਫਿਨਸੀ
ਨਾ ਕੋਈ ਲੱਗੇ ਬਿਮਾਰੀ
ਦੇਸੀ ਘਿਓ ਦੇ ਪੱਕਣ ਪਰਾਂਠੇ
ਮੁਰਗੇ ਦੀ ਤਰਕਾਰੀ
ਹੁਣ ਛੜ੍ਹਿਆਂ ਨੇ ਗੈਸ ਲਵਾ ਲਈ
ਫੂੰਕਣੋਂ ਹੱਟ ਗਈ ਦਾੜੀ
ਪਹਿਲਾਂ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਛੜੇ ਸਨ
ਹੁਣ ਬਣ ਗਏ ਸਰਕਾਰੀ
ਹੁਣ ਛੜਿਆਂ ਨੂੰ ਮੌਜਾਂ ਹੀ ਮੌਜਾਂ
ਕਹਿ ਗਏ ਅਟਲ ਬਿਹਾਰੀ
ਸਾਡੇ ਛੜਿਆਂ ਦੀ ਦੁਨੀਆ 'ਤੇ ਸਰਦਾਰੀ।
ਗੁਰਦਾਸ ਮਾਨ ਨੇ ਇਸ ਗੀਤ ਦੇ ਰਾਹੀਂ ਛੜਿਆਂ ਦੀ ਵਕਾਲਤ ਕੀਤੀ, ਬੇਹੱਦ ਵਧੀਆ ਢੰਗ ਦੇ ਨਾਲ, ਪ੍ਰੰਤੂ ਭਾਜਪਾ ਨੂੰ ਵੀ ਹੁਣ ਸਮਝ ਆਉਣ ਲੱਗੀ ਹੈ ਛੜਿਆਂ ਦੀ ਕਾਬਲੀਅਤ। ਇਸ ਵਾਰ ਕਾਂਗਰਸ ਨੂੰ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਵੱਡੀ ਸਫ਼ਲਤਾ ਮਿਲੀ, ਜਿਸਦਾ ਸਾਰਾ ਕ੍ਰੈਡਿਟ ਰਾਜੀਵ ਗਾਂਧੀ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ ਨੂੰ ਗਿਆ, ਜੇਕਰ ਉਮਰ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਵੇਖਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਉਹ ਵੀ ਛੜਿਆਂ ਦੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਵਿਆਹ ਦੀ ਵੀ ਇੱਕ ਉਮਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ ਕਦੋਂ ਦੀ ਪਾਰ ਕਰ ਚੁੱਕਿਆ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਪਿਛਲੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਰਾਹੁਲ ਨੂੰ ਕਾਂਗਰਸ ਦੁਆਰਾ ਸਟਾਰ ਬਣਾਕੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਉਸ ਵੇਲੇ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਵਿੱਚ ਨਰੇਂਦਰ ਮੋਦੀ ਨੂੰ ਵੀ ਲੈਕੇ ਬਹਿਸ ਛਿੜੀ ਹੋਈ ਸੀ, ਪ੍ਰੰਤੂ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਸੀਨੀਅਰ ਨੇਤਾ ਲਾਲਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਅਡਵਾਨੀ ਨੇ ਨਰੇਂਦਰ ਮੋਦੀ ਨੂੰ ਲੈਕੇ ਚੱਲ ਰਹੀ ਚਰਚਾ ਉੱਤੇ ਰੋਕ ਲਗਾਉਣ ਦੇ ਲਈ ਖੁਦ ਨੂੰ ਪੀਐੱਮ ਉਮੀਦਵਾਰ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਸਦਾ ਨਤੀਜਾ ਭਾਜਪਾ ਦੀ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੀ।

ਰਾਜਨੀਤੀ ਦੇ ਵਿੱਚ ਦਿਲਚਸਪੀ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਮੰਨ ਰਹੇ ਸਨ ਕਿ ਲਾਲਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਅਡਵਾਨੀ ਦੇ ਨਾਲੋਂ ਜਿਆਦਾ ਨਰੇਂਦਰ ਮੋਦੀ ਦੀ ਲੋਕਪ੍ਰਿਅਤਾ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਫੈਲੀ ਹੋਈ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਨਰੇਂਦਰ ਮੋਦੀ ਗੋਧਰਾ ਕਾਂਡ ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੂ ਪੱਖੀ ਨੇਤਾ ਬਣਕੇ ਉਭਰਿਆ, ਉੱਥੇ ਹੀ ਗੁਜਰਾਤ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਉਸਦੇ ਸਫ਼ਲ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਹੋਣ ਦੀ ਗੱਲ ਦਾ ਹੁੰਗਾਰਾ ਭਰਦਾ ਹੈ। ਅੱਜ ਗੁਜਰਾਤ ਦੀ ਤੱਰਕੀ ਦੂਜੇ ਰਾਜਾਂ ਦੇ ਲਈ ਕਿਸੇ ਨਸੀਹਤ ਤੋਂ ਘੱਟ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਵੇਖਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਭਾਰਤ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਰਾਜ ਦਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਐਨਾ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਅਤੇ ਲੋਕਪ੍ਰਿਆ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਜਿੰਨਾ ਕਿ ਗੁਰਜਾਤ ਦਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਹੈ। ਨਰੇਂਦਰ ਮੋਦੀ ਅਟੱਲ ਬਿਹਾਰੀ ਵਾਜਪਈ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਿੱਥੇ ਇੱਕ ਚੰਗਾ ਬੁਲਾਰਾ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਹੀ ਅਟੱਲ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਆਰਐੱਸਐੱਸ ਦੇ ਰਾਹੀਂ ਪਾਰਟੀ ਵਿੱਚ ਦਸਤਕ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।

ਚਰਚਾਵਾਂ ਦਾ ਬਾਜਾਰ ਫਿਰ ਤੋਂ ਗਰਮ ਹੈ, ਜੇਕਰ ਭਾਜਪਾ ਗੁਜਰਾਤ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਆਪਣੀ ਡੁੱਬਦੀ ਹੋਈ ਕਿਸ਼ਤੀ ਦਾ ਮਲਾਹ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਇਸ ਵਿੱਚ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਕੋਈ ਨੁਕਸਾਨ ਨਹੀਂ ਹੋਣ ਵਾਲਾ, ਬਲਕਿ ਇਹ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਹੱਕ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾ ਚੰਗਾ ਕਦਮ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਸ ਕਦਮ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਗੱਲ ਦਾ ਸਾਫ਼ ਹੁੰਦੀ ਨਜ਼ਰ ਆ ਰਹੀ ਹੈ ਕਿ ਹੁਣ ਤੱਕ ਹਰ ਕਦਮ ਦੇ ਵਿੱਚ ਆਰਐੱਸਐੱਸ ਦਾ ਹੱਥ ਹੁੰਦਾ ਸੀ, ਪ੍ਰੰਤੂ ਹੁਣ ਤਾਂ ਆਰਐੱਸਐੱਸ ਨੇ ਰੂਹ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।