ਸਮਾਂ ਸੀ 26 ਜਨਵਰੀ 2010, ਦੋ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਲੋਕਤੰਤਰਿਕ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਾਲ ਬੈਠੇ ਹੋਏ ਸਨ। ਇੱਕ ਭਾਰਤ ਦੀ ਮਹਿਲਾ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਅਤੇ ਦੂਜਾ ਦੱਖਣੀ ਕੋਰੀਆ ਦਾ ਪੁਰਸ਼ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ। ਇਹਨਾਂ ਦੋਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸਮਾਨਤਾ ਸੀ ਕਿ ਦੋਵੇਂ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਹਨ, ਦੋਵੇਂ ਹੀ ਇੱਕ ਮੰਚ ਉੱਤੇ ਹਨ, ਹੋਰ ਤਾਂ ਹੋਰ, ਦੋਵਾਂ ਦੀ ਚਿੰਤਾ ਦਾ ਮੂਲ ਕਾਰਣ ਵੀ ਇੱਕ ਹੀ ਚੀਜ ਨਾਲ ਜੁੜ੍ਹਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਪ੍ਰੰਤੂ ਉਸ ਚਿੰਤਾ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਦੇ ਲਈ ਯਤਨ ਬਹੁਤ ਅਲੱਗ ਅਲੱਗ ਹਨ, ਸੱਚਮੁੱਚ।
ਦੱਖਣੀ ਕੋਰੀਆ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਵੀ ਆਬਾਦੀ ਨਾਲ ਜੁੜ੍ਹੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਵੀ। ਭਾਰਤ ਵੱਧਦੀ ਹੋਈ ਆਬਾਦੀ ਨੂੰ ਲੈਕੇ ਚਿੰਤਤ ਹੈ ਤਾਂ ਦੱਖਣੀ ਕੋਰੀਆ ਆਪਣੀ ਸੁੰਘੜਦੀ ਆਬਾਦੀ ਨੂੰ ਲੈਕੇ। ਇੱਥੇ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਡਰ ਹੈ ਕਿ ਆਬਾਦੀ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਉਹ ਆਪਣੇ ਗੁਆਂਢੀ ਦੇਸ਼ ਚੀਨ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਨਾ ਨਿਕਲ ਜਾਵੇ, ਉੱਥੇ ਹੀ ਦੱਖਣੀ ਕੋਰੀਆ ਨੂੰ ਡਰ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਗੁਆਂਢੀ ਦੇਸ਼ ਜਪਾਨ ਤੋਂ ਵੀ ਆਬਾਦੀ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਪਿੱਛੇ ਨਾ ਰਹਿ ਜਾਵੇ। ਆਪਣੀ ਸਮੱਸਿਆ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਦੇ ਲਈ ਜਿੱਥੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪੈਸੇ ਦੇਕੇ ਪੁਰਸ਼ ਨਸਬੰਦੀ ਕਰਵਾਈ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਹੀ ਦੱਖਣੀ ਕੋਰੀਆ ਵਿੱਚ ਦਫ਼ਤਰ ਜਲਦੀ ਬੰਦ ਕਰਕੇ ਘਰ ਜਾਣ ਦੇ ਆਦੇਸ਼ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਹੋਰ ਤਾਂ ਹੋਰ, ਜਿਆਦਾ ਬੱਚੇ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਦੰਪਤੀਆਂ ਨੂੰ ਪੁਰਸਕ੍ਰਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਦੇਸ਼ ਦੇ ਗਣਤੰਤਰ ਦਿਵਸ ਦੇ ਮੌਕੇ ਉੱਤੇ ਅਜਿਹੇ ਦੋ ਦੇਸ਼ ਇੱਕ ਨਾਲ ਸਨ, ਜੋ ਆਬਾਦੀ ਨੂੰ ਲੈਕੇ ਚਿੰਤਤ ਹਨ, ਇੱਕ ਘੱਟਦੀ ਨੂੰ ਅਤੇ ਇੱਕ ਵੱਧਦੀ ਆਬਾਦੀ ਨੂੰ ਲੈਕੇ। ਅੱਜ ਤੋਂ ਕਈ ਦਹਾਕੇ ਪਹਿਲਾਂ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕੁੱਝ ਅਜਿਹਾ ਹੀ ਹਾਲ ਸੀ, ਜਿਸ ਘਰ ਵਿੱਚ ਜਿੰਨੀਆਂ ਜਿਆਦਾ ਸੰਤਾਨਾਂ, ਉਸਨੂੰ ਉਤਨਾ ਹੀ ਚੰਗਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਮੈਂ ਦੂਰ ਨਹੀਂ ਜਾਵਾਂਗਾ, ਸੱਚਮੁੱਚ ਦੂਰ ਨਹੀਂ ਜਾਵਾਂਗਾ। ਮੇਰੀ ਨਾਨੀ ਦੇ ਘਰ ਸੱਤ ਸੰਤਾਨਾਂ ਸਨ, ਅਤੇ ਮੇਰੀ ਦਾਦੀ ਦੇ ਘਰ ਛੇ ਜਦਕਿ ਮੇਰੇ ਦਾਦਾ ਦੀਆਂ ਅੱਠ, ਕਿਉਂਕਿ ਮੇਰੇ ਦਾਦਾ ਦੇ ਦੋ ਵਿਆਹ ਸਨ। ਜਿੰਨਾ ਮੇਰੇ ਦਾਦਾ ਨਾਨਾ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਉੱਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ, ਉਤਨਾ ਹੀ ਹੁਣ ਅਸੀਂ ਮਹਿੰਗਾਈ ਦੇ ਜਮਾਨੇ ਵਿੱਚ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਸੀਮਿਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਜੋਰ ਲਗਾ ਰਹੇ ਹਾਂ।
ਗਣਤੰਤਰ ਦਿਵਸ ਦੇ ਮੌਕੇ ਹੁਣ ਜਦੋਂ ਦੱਖਣੀ ਕੋਰੀਆਈ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਲੀ ਮਯੰਗ ਬਾਕ ਭਾਰਤ ਯਾਤਰਾ ਉੱਤੇ ਆਏ ਹਨ, ਤਾਂ ਉਹ ਕੇਵਲ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਰਾਜਪਥ ਦਾ ਨਜਾਰਾ ਵੇਖਕੇ ਨਾ ਜਾਣ, ਮੇਰੀ ਨਿੱਜੀ ਰਾਇ ਹੈ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ। ਇਸ ਯਾਤਰਾ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੀ ਪੂਰੀ ਯਾਤਰਾ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਵੱਧਦੀ ਆਬਾਦੀ ਦੇ ਬੁਰੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਵੇਖਕੇ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਤਾਂਕਿ ਕੱਲ੍ਹ ਨੂੰ ਮਯੰਗ ਦਾ ਪੋਤਰਾ ਅੱਗੇ ਚੱਲਕੇ ਅਜਿਹਾ ਨਾ ਕਹੇ ਕਿ ਮੇਰੇ ਪੜਦਾਦਾ ਨੇ ਫਰਮਾਨ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਸੀ ਆਬਾਦੀ ਵਧਾਓ, ਅਤੇ ਅੱਜ ਦੀ ਸੱਤਾਧਾਰੀ ਸਰਕਾਰ ਕਹਿ ਰਹੀ ਹੈ ਕਿ ਆਬਾਦੀ ਘਟਾਓ।
ਮੈਨੂੰ ਇੱਥੇ ਇੱਕ ਚੁਟਕਲਾ ਯਾਦ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਰੇਲ ਗੱਡੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਗਰੀਬ ਵਿਅਕਤੀ ਭੀਖ ਮੰਗਦਾ ਘੁੰਮ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਉਸਦੇ ਕੱਪੜੇ ਬਹੁਤ ਮੈਲੇ ਸਨ, ਉਹ ਕਈ ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ਨਹਾਇਆ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਉਸਦੀ ਅਜਿਹੀ ਹਾਲਤ ਵੇਖਕੇ ਇੱਕ ਦਰਿਆ ਦਿਲ ਇਨਸਾਨ ਨੂੰ ਰਹਿਮ ਆਇਆ, ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਉਸਨੂੰ ਸੌ ਦਾ ਨੋਟ ਕੱਢਕੇ ਦੇਣਾ ਚਾਹਿਆ। ਸੌ ਦਾ ਨੋਟ ਵੇਖਦੇ ਹੀ ਉਹ ਭਿਖਾਰੀ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਦੇਰੀ ਦੇ ਬੋਲਿਆ, ਸਾਹਿਬ ਕਦੇ ਮੈਂ ਵੀ ਅਜਿਹਾ ਹੀ ਦਰਿਆ ਦਿਲ ਹੋਇਆ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਇਸ ਲਈ ਮੇਰੀ ਦੱਖਣੀ ਕੋਰੀਆ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਨੂੰ ਨਿੱਜੀ ਰਾਇ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਦਰਿਆਦਿਲੀ ਜਰਾ ਸੋਚਕੇ ਵਿਖਾਏ, ਵਰਨਾ ਭਾਰਤ ਹੋਣ ਵਿੱਚ ਉਸਨੂੰ ਵੀ ਕੋਈ ਜਿਆਦਾ ਸਮਾਂ ਨਹੀਂ ਲੱਗੇਗਾ। ਉਂਝ ਜੇਕਰ ਉੱਥੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਕਮੀ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ ਤਾਂ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰਾਂ ਦੀ ਵੀ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਫੌਜ ਹੈ, ਉਹ ਚਾਹੁੰਣ ਤਾਂ ਜਾਂਦੇ ਜਾਂਦੇ ਭਾਰਤ ਦਾ ਭਲਾ ਕਰ ਜਾਣ।
ਦੱਖਣੀ ਕੋਰੀਆ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਵੀ ਆਬਾਦੀ ਨਾਲ ਜੁੜ੍ਹੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਵੀ। ਭਾਰਤ ਵੱਧਦੀ ਹੋਈ ਆਬਾਦੀ ਨੂੰ ਲੈਕੇ ਚਿੰਤਤ ਹੈ ਤਾਂ ਦੱਖਣੀ ਕੋਰੀਆ ਆਪਣੀ ਸੁੰਘੜਦੀ ਆਬਾਦੀ ਨੂੰ ਲੈਕੇ। ਇੱਥੇ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਡਰ ਹੈ ਕਿ ਆਬਾਦੀ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਉਹ ਆਪਣੇ ਗੁਆਂਢੀ ਦੇਸ਼ ਚੀਨ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਨਾ ਨਿਕਲ ਜਾਵੇ, ਉੱਥੇ ਹੀ ਦੱਖਣੀ ਕੋਰੀਆ ਨੂੰ ਡਰ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਗੁਆਂਢੀ ਦੇਸ਼ ਜਪਾਨ ਤੋਂ ਵੀ ਆਬਾਦੀ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਪਿੱਛੇ ਨਾ ਰਹਿ ਜਾਵੇ। ਆਪਣੀ ਸਮੱਸਿਆ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਦੇ ਲਈ ਜਿੱਥੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪੈਸੇ ਦੇਕੇ ਪੁਰਸ਼ ਨਸਬੰਦੀ ਕਰਵਾਈ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਹੀ ਦੱਖਣੀ ਕੋਰੀਆ ਵਿੱਚ ਦਫ਼ਤਰ ਜਲਦੀ ਬੰਦ ਕਰਕੇ ਘਰ ਜਾਣ ਦੇ ਆਦੇਸ਼ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਹੋਰ ਤਾਂ ਹੋਰ, ਜਿਆਦਾ ਬੱਚੇ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਦੰਪਤੀਆਂ ਨੂੰ ਪੁਰਸਕ੍ਰਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਦੇਸ਼ ਦੇ ਗਣਤੰਤਰ ਦਿਵਸ ਦੇ ਮੌਕੇ ਉੱਤੇ ਅਜਿਹੇ ਦੋ ਦੇਸ਼ ਇੱਕ ਨਾਲ ਸਨ, ਜੋ ਆਬਾਦੀ ਨੂੰ ਲੈਕੇ ਚਿੰਤਤ ਹਨ, ਇੱਕ ਘੱਟਦੀ ਨੂੰ ਅਤੇ ਇੱਕ ਵੱਧਦੀ ਆਬਾਦੀ ਨੂੰ ਲੈਕੇ। ਅੱਜ ਤੋਂ ਕਈ ਦਹਾਕੇ ਪਹਿਲਾਂ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕੁੱਝ ਅਜਿਹਾ ਹੀ ਹਾਲ ਸੀ, ਜਿਸ ਘਰ ਵਿੱਚ ਜਿੰਨੀਆਂ ਜਿਆਦਾ ਸੰਤਾਨਾਂ, ਉਸਨੂੰ ਉਤਨਾ ਹੀ ਚੰਗਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਮੈਂ ਦੂਰ ਨਹੀਂ ਜਾਵਾਂਗਾ, ਸੱਚਮੁੱਚ ਦੂਰ ਨਹੀਂ ਜਾਵਾਂਗਾ। ਮੇਰੀ ਨਾਨੀ ਦੇ ਘਰ ਸੱਤ ਸੰਤਾਨਾਂ ਸਨ, ਅਤੇ ਮੇਰੀ ਦਾਦੀ ਦੇ ਘਰ ਛੇ ਜਦਕਿ ਮੇਰੇ ਦਾਦਾ ਦੀਆਂ ਅੱਠ, ਕਿਉਂਕਿ ਮੇਰੇ ਦਾਦਾ ਦੇ ਦੋ ਵਿਆਹ ਸਨ। ਜਿੰਨਾ ਮੇਰੇ ਦਾਦਾ ਨਾਨਾ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਉੱਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ, ਉਤਨਾ ਹੀ ਹੁਣ ਅਸੀਂ ਮਹਿੰਗਾਈ ਦੇ ਜਮਾਨੇ ਵਿੱਚ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਸੀਮਿਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਜੋਰ ਲਗਾ ਰਹੇ ਹਾਂ।
ਗਣਤੰਤਰ ਦਿਵਸ ਦੇ ਮੌਕੇ ਹੁਣ ਜਦੋਂ ਦੱਖਣੀ ਕੋਰੀਆਈ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਲੀ ਮਯੰਗ ਬਾਕ ਭਾਰਤ ਯਾਤਰਾ ਉੱਤੇ ਆਏ ਹਨ, ਤਾਂ ਉਹ ਕੇਵਲ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਰਾਜਪਥ ਦਾ ਨਜਾਰਾ ਵੇਖਕੇ ਨਾ ਜਾਣ, ਮੇਰੀ ਨਿੱਜੀ ਰਾਇ ਹੈ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ। ਇਸ ਯਾਤਰਾ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੀ ਪੂਰੀ ਯਾਤਰਾ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਵੱਧਦੀ ਆਬਾਦੀ ਦੇ ਬੁਰੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਵੇਖਕੇ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਤਾਂਕਿ ਕੱਲ੍ਹ ਨੂੰ ਮਯੰਗ ਦਾ ਪੋਤਰਾ ਅੱਗੇ ਚੱਲਕੇ ਅਜਿਹਾ ਨਾ ਕਹੇ ਕਿ ਮੇਰੇ ਪੜਦਾਦਾ ਨੇ ਫਰਮਾਨ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਸੀ ਆਬਾਦੀ ਵਧਾਓ, ਅਤੇ ਅੱਜ ਦੀ ਸੱਤਾਧਾਰੀ ਸਰਕਾਰ ਕਹਿ ਰਹੀ ਹੈ ਕਿ ਆਬਾਦੀ ਘਟਾਓ।
ਮੈਨੂੰ ਇੱਥੇ ਇੱਕ ਚੁਟਕਲਾ ਯਾਦ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਰੇਲ ਗੱਡੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਗਰੀਬ ਵਿਅਕਤੀ ਭੀਖ ਮੰਗਦਾ ਘੁੰਮ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਉਸਦੇ ਕੱਪੜੇ ਬਹੁਤ ਮੈਲੇ ਸਨ, ਉਹ ਕਈ ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ਨਹਾਇਆ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਉਸਦੀ ਅਜਿਹੀ ਹਾਲਤ ਵੇਖਕੇ ਇੱਕ ਦਰਿਆ ਦਿਲ ਇਨਸਾਨ ਨੂੰ ਰਹਿਮ ਆਇਆ, ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਉਸਨੂੰ ਸੌ ਦਾ ਨੋਟ ਕੱਢਕੇ ਦੇਣਾ ਚਾਹਿਆ। ਸੌ ਦਾ ਨੋਟ ਵੇਖਦੇ ਹੀ ਉਹ ਭਿਖਾਰੀ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਦੇਰੀ ਦੇ ਬੋਲਿਆ, ਸਾਹਿਬ ਕਦੇ ਮੈਂ ਵੀ ਅਜਿਹਾ ਹੀ ਦਰਿਆ ਦਿਲ ਹੋਇਆ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਇਸ ਲਈ ਮੇਰੀ ਦੱਖਣੀ ਕੋਰੀਆ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਨੂੰ ਨਿੱਜੀ ਰਾਇ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਦਰਿਆਦਿਲੀ ਜਰਾ ਸੋਚਕੇ ਵਿਖਾਏ, ਵਰਨਾ ਭਾਰਤ ਹੋਣ ਵਿੱਚ ਉਸਨੂੰ ਵੀ ਕੋਈ ਜਿਆਦਾ ਸਮਾਂ ਨਹੀਂ ਲੱਗੇਗਾ। ਉਂਝ ਜੇਕਰ ਉੱਥੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਕਮੀ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ ਤਾਂ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰਾਂ ਦੀ ਵੀ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਫੌਜ ਹੈ, ਉਹ ਚਾਹੁੰਣ ਤਾਂ ਜਾਂਦੇ ਜਾਂਦੇ ਭਾਰਤ ਦਾ ਭਲਾ ਕਰ ਜਾਣ।
ਧੰਨਵਾਦ ਸਹਿਤ-
ਕੁਲਵੰਤ ਹੈੱਪੀ
